Aleksej Navalny

Dat Aleksej Navalny nimmer meer een rol zal kunnen spelen zal voor Poetin een geruststellende gedachte zijn. Weer iemand minder die tegenwicht kan bieden. Navalny was na al die jaren in gevangenschap en de moedige strijd die hij leverde een symbool geworden. Veel Russen gaf hij hoop op verbetering. Met zijn dood is die hoop vervlogen.

In feite vermoordt Poetins regime iedereen die op welke wijze dan ook een vorm van oppositie pleegt. Navalny wenste na hersteld te zijn van de vergiftiging zijn strijd tegen Poetin niet voort te zetten vanuit een veilig land, maar vanuit zijn eigen Rusland. Het land dat hem zo dierbaar was en waar hij voor streed. Met de dood als uiteindelijk resultaat. Natuurlijk had hij ook de strijd tegen het Russische regime kunnen voortzetten zonder persoonlijk in Rusland aanwezig te zijn, maar daar wenste hij niet voor te kiezen. Leiders gaan in zijn ogen nu eenmaal voorop in de strijd. Vanuit een comfortabele fauteuil in een veilig land roepen dat de mensen de straat op moeten blijven gaan komt nu eenmaal minder krachtig over dan daadwerkelijk het voorbeeld te geven.

Bij Ruslandkenner en journalist Derk Sauer, uitgever van de Moscow Times en sinds de oorlog weer wonend in Nederland, was te bespeuren dat ook hij moedeloos wordt. Bij een uitzending van het tv-programma Buitenhof om te praten over de dood van Aleksej Navalny raakte hij ontroerd bij een oud filmpje waarin Navalny opriep om door te gaan met verzet als hij dood zou zijn. In Rusland is nu in feite niemand meer die tegenwicht biedt. Marina Ovsyannikova, de uiterst moedige Russische journaliste die op de staatstelevisie openlijk kritiek leverde op Poetin, heeft godzijdank Rusland kunnen verlaten en woont nu met haar kind in Parijs. 

Alle hoop is nu gevestigd op de weduwe van Navalny die heeft aangegeven dat zij de strijd wenst voort te zetten. Met alle risico’s van dien. Mensen worden al opgepakt als ze bloemen leggen om Navalny te gedenken en te vrezen valt dat ook mevrouw Navalny - ondanks een forse beveiliging - een enorm risico loopt om opgepakt te worden. Waar ze zich ook maar moge bevinden. Velen gingen haar voor na te zijn vergiftigd of een ’val uit het raam’ te hebben meegemaakt. Wie eenmaal in een Russische gevangenis is beland kan er vrijwel zeker van zijn dat daarmee je lot bezegeld is. In die zin was het ook beter geweest als Navalny er niet voor had gekozen om zijn strijd tegen Poetin voort te zetten binnen de landsgrenzen van zijn vaderland. Het stond immers eigenlijk al vast dat hij dan onmiddellijk zou worden opgesloten. De dapperheid om er toch voor te kiezen om fysiek in Rusland aanwezig te zijn is in hem te prijzen, maar de wereld en met name de vele de mond gesnoerde Russen hadden hem toch liever levend gezien vanuit een beschutte locatie. 

De gebeurtenissen in Rusland en Oekraïne bezorgen velen wederom een gevoel van machteloosheid. Wat te doen tegen de agressor? Moet Oekraïne een deel van z’n land afstaan aan de Russen om daarmee de vrede te herstellen, of is dat het begin van nieuwe vormen van Russisch imperialisme? Moeten de westerse landen vol op het orgel gaan om Oekraïne te blijven steunen met alle middelen die ons ter beschikking staan? Vragen die moeilijk te beantwoorden zijn. De machteloosheid is groot.