Natuurlijk kwamen raadsfracties terug op de discussie over het verfoeilijke slavernijverleden van Hoorn. Ik ben er ook niet helemaal uit of ik moet zeggen slavernijverleden van Hoorn of slavernijverleden van vroegere notabelen van Hoorn. Wanneer ik zeg: zij hebben geprofiteerd van deze smerige business, dan moet ik ook zeggen dat hierdoor ook werkgelegenheid is verzorgd in de stad. Degenen die hun paleizen bouwden, hun kamers schoon poetsten, de leveranciers van levensmiddelen, maar ook de scheepslui op de slavenschepen, de scheepsbouwers, kortom iedereen die een boterham verdiende aan het werken voor de stad en voor de mensen die er woonden.
Voor het overgrote merendeel van de gewone bevolking was de mogelijkheid een baan te hebben waarmee je kon overleven een stuk belangrijker dan het besef dat je niet meer dan een klein radertje bent van de grote machines die de VOC en WIC waren. Radertjes die nochtans onmisbaar waren om een stad te laten leven en de business voort te kunnen zetten. Slavernij was er nu eenmaal. Iedereen profiteerde, meestal belachelijk weinig, van de welvaart die VOC en WIC het land en de stad bracht, maar de besluiten over de aard van de handel werden niet genomen door Jan met de pet. Die werden genomen door de heren, voor wie je eerbiedig je pet afnam, wilde je nog in de gunst blijven. Je draaide mee zonder enig besef.
In 2023 staat het Hoornse stadsbestuur voor de vraag: hoe nu verder? Echt concrete stappen zijn nog nauwelijks geformuleerd, maar de wil om ze te zetten is er raadsbreed of bijna raadsbreed. Tijdens de commissievergadering bleek het aanbieden van excuses door onze burgervader een heikel punt en er werd aangekondigd daar raadsinstrumenten over in te dienen. Moties dus, en die waren er dan ook tijdens de raadsvergadering. GroenLinks, D66, Sociaal Hoorn en ChristenUnie stelden voor dat er stappen worden genomen op de gebieden educatie, bewustwording, een vervolgonderzoek en excuses. De PvdA kwam met een eigen motie, waarin een vervolgonderzoek overbodig werd genoemd, maar wel de noodzaak om excuses te uiten.
Onze burgervader ging in op de inhoud van de eerste motie en kon melden dat het college volledig kan meegaan in de genoemde punten en hij wil zelfs verder gaan. Hij is niet slechts voorzitter van de raad, maar tevens de primus inter pares van de hele stad en wil de noodzakelijke stappen dan ook zetten samen met de Hoornse burgerij en wanneer men in Enkhuizen dezelfde deemoedigheid heeft over het verleden en ook op zoek is naar correctie en dergelijke, dan moet daar ook ruimte voor zijn. De vier indienende fracties zagen hun wens vervuld en de noodzaak om het college te dwingen in de richting die het al druk bezig was in te gaan, had weinig zin meer en ik denk dat men met enige genoegdoening de motie introk.
Zo niet de PvdA. Geen herstel zonder excuses hield fractievoorzitter Arnica Gortzak de andere raadsleden voor en even zag het ernaar uit dat zij haar motie toch in stemming wilde brengen. Dit verbaasde me. Kon zij zich niet verenigen met de wens van burgemeester en de vier fracties om een gezamenlijk traject in te gaan waarin zou blijken welke stappen het meest heilzaam zouden kunnen zijn, niet alleen voor de nazaten van de slaafgemaakten, maar ook voor de rest van onze Hoornse samenleving?
Het zag ernaar uit dat de motie om toch vooral eerst excuses te maken voornamelijk werd ingediend om duidelijk te krijgen welke fracties tegen excuses aanbieden zijn. Om te zien welke fracties fout zijn? vroeg ik me af. Welke positieve bijdrage kon dit brengen in een moeizaam proces om attitudeverandering bij de hele stadsbevolking wakker te maken? Na een schorsing leek Arnica toch enigszins tot handiger gedachten te zijn gebracht. Haar motie werd aangehouden en we doen ons best om dit niet te zien als een soort zwaard van Damocles.
Na deze vergadering liet de gedachte aan het aanbieden van excuses mij niet los. Stel dat burgemeester Jan met passende gelaatstrekken en lichaamstaal uitdrukking geeft van diep berouw voor wat de vroegere stadsbazen verkeerd deden, hoeveel Hoornse burgers zouden hier weet van krijgen? Hoeveel Horinezen en andere ingezetenen hebben eigenlijk een beetje door wat het stadsbestuur zegt en doet?
Ik ging mijn eigen houding ten aanzien van het Hoornse slavenverleden na. Als leraar op de lagere en later basisschool gaf ik ook geschiedenislessen. Vaak via de geschiedenismethode, ook wel los daarvan. Hoeveel lessen heb ik in al die jaren besteed aan de beschamende geschiedenis? Ik heb die kans niet overwogen. Ik was me daar al die jaren nauwelijks bewust van. Ik heb toen iets laten liggen. Daar was ik fout en daarom bied ik persoonlijk daar mijn oprechte excuses voor aan.
De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. HoornRadio/HoornGids is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom, onafhankelijk en ongebonden.
