HOORNGIDS REGIO | Het Zuiderzeemuseum heeft een nieuw werk aangekocht van kunstenaar Antonie Waldorp (1802-1866). Na vier generaties in familiebezit te zijn geweest is het schilderij L’Eglise d’Enckhuysen, ofwel Interieur Zuiderkerk Enkhuizen (1861) vanaf heden te zien in de vaste tentoonstelling Zee vol verhalen in het binnenmuseum in Enkhuizen. Er zijn weinig werken van de Zuiderkerk bekend waarop ook de kerkgemeenschap duidelijk te zien is. Het werk is nooit eerder op de kunstmarkt, zoals een veiling, geweest en is door de betovergrootvader van de verkoper gekocht bij Kunsthandel D. Sala en Zonen te Leiden. De aankoop van dit bijzondere werk is mede mogelijk gemaakt door de steun van de Vereniging Vrienden van het Zuiderzeemuseum en het Van Heemstra-Meybaum Fonds.
In de collectie van het Zuiderzeemuseum bevond zich reeds een tekening van het Interieur Zuiderkerk Enkhuizen getekend door Johannes Embrosius van de Wetering de Rooij (1877-1972). Het standpunt is hetzelfde, maar er zijn geen figuren te zien. Het schilderij L’Eglise d’Enckhuysen, ofwel Interieur Zuiderkerk Enkhuizen (1861) toont een levendig beeld van een kerkgemeenschap, het samenzijn in deze Hervormde Kerk op een zondag. De leden van de kerkgemeenschap, vooral vissers en aanverwante beroepen, zijn gekleed in hun zondagse West-Friese kostuum waarbij de vrouwen een zijden hoofdbedekking dragen; de ‘kaper’.
Bijzonderheden en details
In de collectie van het Zuiderzeemuseum zijn enkele objecten waarvan soortgelijke stukken ook terug te vinden zijn op het schilderij, zoals bijbels, kerkstoelen, psalmbord en kerkstoven om gedurende de dienst warme voeten te houden. Op het psalmbord links op het schilderij is te lezen wat de Enkhuizer gemeenschap zingt deze zondag: PSALM 100 – en daaronder VERS met daarachter waarschijnlijk 4 maar vers 1 is ook een optie. Waldorp laat het ‘Hemels Licht’ vanuit het Westraam diagonaal door de ruimte naar bonnen vallen, op de grote zuil van de heilige Kruiskapel.
Antonie Waldorp
Waldorp was een Nederlandse schilder en een voorloper van de Haagse School. Aanvankelijk schilderde hij vooral interieurs, portretten en stadsgezichten, die hij soms stoffeerde met 17e-eeuwse figuren. In 1833 maakte Waldorp een studiereis door België en Duitsland, en bezocht met zijn schildersvriend Nuijen Parijs en de Parijse Salon. Daar zagen ze de eigentijdse schilderijen van de kunstenaars die toen in Frankrijk werkten, zoals Eugène Isabey (1803-1886) en de Engelse schilder John Constable (1776-1837). Met name de landschapsschilderijen en scheepsportretten van Isabey zouden veel invloed krijgen op de twee jonge schilders.
Vanaf ca. 1833 deelde Waldorp met zijn schildersvrienden Samuel Verveer en Wijnand Nuijen een atelier in de ’Loterijzaal’ op het Binnenhof in Den Haag. ’s Avonds zaten ze vaak met de kunstenaars Charles Rochussen, Huib van Hove, Johannes Bosboom en andere Haagse schilders in het ’Fransche Koffijhuis’ in een grote kring bijeen. Vanaf 1838 legde hij zich vrijwel volledig toe op het schilderen van zee- en riviergezichten waarmee hij grote bekendheid verwierf.
Waldorp in Enkhuizen
Een van de mogelijkheden waarom Waldorp in Enkhuizen verzeild raakte, is zijn vriendschap met de kunstenaar Johannes Bosboom (1817-1891), dé 19e-eeuwse meester van kerkinterieurs. Bosboom was vermaard om zijn impressionistisch geschilderde lichtinval in zijn kerkinterieurs en leerling van Wijnand Nuijen, een van de beste vrienden van Antonie Waldorp. Bezochten zij samen wellicht de Zuiderkerk van Enkhuizen? Een andere mogelijkheid dat hij Enkhuizen bezocht kan te maken hebben met zijn schoonvader. Waldorp’s dochter Johanna Sophia Waldorp trad in 1845 namelijk in het huwelijk met de beroemde dichter en dominee Jan Jacob ten Kate (1819-1889). En die was op zijn beurt weer de broer van de kunstenaars Mari ten Kate Herman ten Kate en oom van de kunstenaar Johannes Marius ten Kate. Kortom het is een kleine wereld.
Over het Zuiderzeemuseum
Het Zuiderzeemuseum verzamelt en beheert erfgoed uit het voormalige Zuiderzeegebied. Het vertelt het verhaal van de Zuiderzee en verbindt daarbij het heden met het verleden op een toegankelijke wijze voor een divers publiek. Jong en oud wandelt hier honderd jaar terug in de tijd en komt in aanraking met de Zuiderzeecultuur. In de vaste tentoonstelling Zee vol verhalen duiken bezoekers in de verhalen over het leven aan de voormalige Zuiderzee. Het museum brengt ook de cultuurhistorische collectie op verrassende wijze samen met hedendaagse kunst, vormgeving en design. Kijk op zuiderzeemuseum.nl voor een overzicht van alle tentoonstellingen.
In 2021 ontving het museum van de ANWB de zilveren award voor het leukste uitje van Noord-Holland. Lonely Planet heeft het Zuiderzeemuseum opgenomen als ‘Top choice’ in haar internationale reisgids Best in travel 2021. Museumkids heeft het Zuiderzeemuseum wederom het predicaat ‘Kidsproof’ toegekend voor 2022.
Foto’s:
1.L’Eglise d’Enckhuysen van Antonie Waldorp op zaal in het binnenmuseum, foto Madelon Dielen
2. L’Eglise d’Enckhuysen van Antonie Waldorp, 1861
3. Detailfoto van het Hemels Licht vanuit het Westraam, foto Madelon Dielen
