In deze tijd van herinneren en gedenken horen verhalen te worden verteld over een periode waarin vrijheid ver te zoeken was. Net zoals Andre van Duin in zijn toespraak op de Dam al liet weten spraken de meeste mensen na de oorlog niet meer over die periode. Recent zijn mij enkele details ter ore gekomen over mijn vader, die ook al niet zo scheutig was met informatie.
Mijn vader was in de oorlogsjaren, net als vele landgenoten, tewerkgesteld in Duitsland. In Kassel om precies te zijn. In die gedwongen verblijfsperiode met hard werken slaagde hij erin om vriendschap aan te knopen met een tewerkgestelde Duitse kok, waardoor hij goed te eten had. Na enkele maanden dreigde een overplaatsing naar een ongewenst oord, hetgeen de aanleiding vormde tot een ontsnappingspoging, waarin hij werd bijgestaan door enkele medegevangenen. Zij hadden hem voorzien van een valse Ausweis, waar hij overigens niet blind op kon vertrouwen.
Bombardementen
Het momentum kwam in mei 1943 na Britse bombardementen op verschillende doelen in Kassel. Een van deze doelen was een stuwdam, die succesvol met een stuiterbom werd aangevallen, als gevolg waarvan er een enorme wateroverlast kwam waartegen de Duitsers maatregelen moesten nemen. Door de ontstane chaos kon mijn vader ontsnappen. Geholpen door een maat kroop hij in een van de postzakken die op een open kar naar het station werden gebracht. Op zich een hachelijke onderneming, daar de Duitsers steekproefsgewijs met bajonetten in de zakken prikten. Maar het lukte. Eenmaal op het station kon hij zelf weer uit de zak kruipen, waarna een lange tocht door de bossen begon in de richting van Nederland. Dat moest zeer omzichtig, want elke confrontatie kon fataal zijn. Bij zijn vertrek was hem al op het hart gedrukt dat hij een kans van 1 op 10 had om het te halen.
Hulp van Duitsers
Enkele honderden kilometers te voet afleggen zonder de reguliere wegen aan te houden duurt lang. Heel lang. Vele weken heeft hij erover gedaan, waarbij de grootste voorzichtigheid nog gold in Nederland zelf, vanwege de vele controles. Onderweg in Duitsland kreeg hij meerdere malen hulp van goeie Duitsers. Ze gaven hem te eten, boden onderdak en gaven hem aanwijzingen over de te volgen route met veilige doorgangen. De meeste nachten bracht hij echter door in de buitenlucht, waarna via stille paadjes en omwegen de tocht richting vaderland uiterst omzichtig kon worden voortgezet.
Na deze helse tocht kwam hij uitgeput aan in Hoorn alwaar werd gekozen voor Zwaagdijk als onderduikadres. Daar heeft mijn vader ook voor het eerst kennis kunnen maken met mijn moeder. Hij maakte zich verdienstelijk in zijn oude beroep van huisschilder - voorzien van valse papieren - en kon zo ook van dienst zijn voor de voedselvoorziening ten behoeve van onderduikers. In de verfpotten zat in ieder geval geen verf; wel melk en onderin voedsel.
Mijn fascinatie voor stuwdammen (met name Malpasset in Zuid-Frankrijk) heeft hiermee een diepere lading gekregen.
Foto: vader van Wally Ooms en zijn tante Corrie
