HOORNGIDS | Ouderen in woonzorgcentra via knipkunst op creatieve wijze de vakantietijd van 2020 laten vormgeven. Dat was het oorspronkelijke doel van ‘Groeten uit Hoorn’, een kunstproject van het Westfries Museum. Het werd ontwikkeld om de vaak wat eenzame vakantietijd van ouderen in woonzorgcentra meer glans en betekenis te geven, en om hun talenten een podium te geven.
Een museaal podium zelfs, want de geknipte kunstwerken krijgen een plaats in de expositie ’Janssens & Koerten| Geknipt voor de Kunst’ die nog tot 10 januari 2021 te zien is in het museum. Maar het project krijgt door de bizarre zomer van 2020 nog meer betekenis.
Veel belangstelling
Het Westfries Museum treedt met het project ‘Groeten uit Hoorn’ buiten de eigen muren en zet kunstactiviteiten in om de creativiteit van ouderen in woonzorgcentra te stimuleren. Kunstenaar Eline Janssens ontwikkelde toolboxen met knipinstructies waarmee de bewoners van negen woonzorgcentra in Hoorn de kunst van het knippen kunnen uitoefenen. Oorspronkelijk zou de kunstenares zelf met de bewoners om tafel gaan, maar door corona bleek dit niet mogelijk. Voor het project werd een nieuwe vorm gevonden, want de belangstelling ervoor blijkt groot.
Eenzaamheid doorbreken
“We weten dat ouderen vaak tijdens de zomer eenzamer zijn, omdat hun naasten en vaste begeleiders op vakantie zijn. Daarom wilden we hen met ‘Groeten uit Hoorn’ activeren en een creatief hart onder de riem steken. Maar de afgelopen periode werd voor ouderen, hun familieleden en naasten nog eenzamer en uiterst stressvol”, aldus gastconservator Eline Janssens van de tentoonstelling ‘Janssens & Koerten | Geknipt voor de Kunst’. “Hoog tijd om hen iets aan te bieden dat ontspant en talenten aanspreekt. De inzet van kunst is hiervoor een goed middel: de knipkunstactiviteit doet een appèl op verbeelding, talentontwikkeling en stimuleert de belangstelling voor kunst, in dit geval knipkunst.”
Exposeren in het museum
Iets later dan gepland ging het project toch door. Vanaf eind augustus bezoekt Eline Janssens namens het Westfries Museum diverse woonzorgcentra in Hoorn. Ze brengt de speciaal ontwikkelde knipbladen en instrueert nu niet de bewoners, maar de activiteitenbegeleiders die met de bewoners aan de slag gaan. “Het enthousiasme is groot. ‘Groeten uit Hoorn’ is een positief project waarbij we rekening houden met verschillende niveaus van de deelnemers; zo wordt het voor iedereen een succeservaring. Knipkunst is een licht en luchtig middel om je mogelijkheden en talent te ontplooien, een leeftijdloze bezigheid.” Voorbeelden en een kleine pop-up knipkunstexpositie stimuleren de bewoners om deel te nemen aan de activiteit. De eigen kunstwerken worden tentoongesteld in eigen huis, maar het werk van de deelnemers kan ook tijdelijk aan de tentoonstelling over knipkunst in het Westfries Museum toegevoegd worden. Eline Janssens: “Zo vangen we drie vliegen in een klap: we creëren een podium voor de talenten van ouderen, nodigen hen uit om met familie of begeleider samen gratis de knipkunsttentoonstelling van het Westfries Museum te bezoeken en werken mee aan het creëren van nieuwe, betere herinneringen aan zomer en najaar van 2020.”
Maatschappelijke functie van musea
“Het Westfries Museum heeft niet alleen een grote collectie kunstschatten uit de 17e eeuw in huis”, legt directeur Ad Geerdink uit. “We hebben als museum ook een maatschappelijke en sociale functie. Daarom begeven we ons ook graag buiten de muren van het museum. Met behulp van kunst en historie zetten we daarom projecten in als ‘Geknipt voor onze helden’, ‘Mobile voor de vrijheid’ en nu dus ook ‘Groeten uit Hoorn’. Daarmee betrekken we de wereld op een actieve manier bij het museum; zo willen we kunst toegankelijk maken voor iedereen. Extra aandacht gaat daarbij uit naar kwetsbare groepen als ouderen, juist nu nog harder nodig dan ooit. De participatie van mensen om de deelnemers heen geeft dit project extra waarde. Als familieleden en/of verzorgers samen met de mensen aan de slag gaan of een bezoek brengen aan het museum, biedt dat gezelligheid en verbinding. Het is een gezamenlijke sociale activiteit die isolement doorbreekt. Het resultaat van ‘Groeten uit Hoorn’ is zichtbare kunst, maar het levert vooral onzichtbare resultaten op als plezier in het eigen kunnen en sociale cohesie.”
Maatschappelijke vraagstukken
Bij het museum bestaat de wens om nog meer maatschappelijk betrokken actuele tentoonstellingen en activiteiten te ontwikkelen. Daarmee positioneert het museum zich midden in de maatschappij en speelt een belangrijke rol bij de signalering en verbeelding van maatschappelijke vraagstukken; volgens Ad Geerdink een belangrijke functie voor musea nu en in de toekomst.
Het project ‘Groeten uit Hoorn’ werd mede mogelijk gemaakt door Wit Mobiliteit uit Hoorn en door fonds Sluyterman van Loon, de Bavo Stichting en RCOAK.
Foto Joy Groot van Damme: Ouderen knippen kunst bij Omringlocatie Lindendael
