HOORNGIDS | De discussie over het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen in Hoorn is opnieuw in volle hevigheid opgelaaid naar aanleiding van de antiracismedemonstraties. Het Westfries Museum, dat aan het plein met de beeltenis van de omstreden VOC-bewindhebber staat, neemt bewust geen stelling in de discussie. Wel biedt het museum van de Gouden Eeuw in Hoorn kennis en historische feiten aan. Het Westfries Museum wil op deze wijze voor alle geïnteresseerden een bron van informatie zijn.
Directeur Ad Geerdink: “Het is aan het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming om te bepalen wat de toekomst van het standbeeld is. Net als bij de stevige discussie rond het beeld in 2012, zien we het als de rol van het museum om de discussie en het democratische besluitvormingsproces te ondersteunen. Dat doen we door iedereen die daar behoefte aan heeft te helpen een eigen mening te vormen. Met meer kennis kun je beter een standpunt bepalen in de huidige discussie.”
De zaak Coen
Dit doet het museum door op de website informatie aan te bieden over leven en werk van Coen, de (veranderde) beeldvorming over hem in de laatste 150 jaar en de geschiedenis van het standbeeld, inclusief de protesten tegen het monument van de laatste 50 jaar. Maar dit doet het museum ook in het museum zelf bij de presentatie van het beroemde portret van Jan Pieterszoon Coen. Op de website is ook informatie te vinden over ‘De Zaak Coen’, de tentoonstelling in de vorm van een rechtszaak waarmee het museum in 2012 succesvol inspeelde op de discussie die toen rond het standbeeld woedde. Onder andere is de glossy ‘Coen’ die destijds is uitgebracht volledig digitaal beschikbaar. Het Westfries Museum ontving in 2014 de ‘Europa Nostra, cultural heritage award’ voor dit project: het werd als voorbeeld gezien hoe je om kunt gaan met discussies rond omstreden standbeelden.
Het Hoornse model
In 2012 heeft de discussie geleid tot een compromis, waar bij het standbeeld is blijven staan, maar wel voorzien is van een sokkeltekst waarin ook vermeld staat waarom het beeld omstreden is. Het museum hoopt dat dit Hoornse model van dialoog en uitwisseling van ideeën - gebaseerd op informatie - ook ditmaal tot een uitkomst leidt waarin een meerderheid zich goed kan vinden. Mocht de uitkomst van het debat en de politieke besluitvorming zijn dat het standbeeld uit de openbare ruimte verdwijnt, dan zal het museum zijn verantwoordelijkheid nemen en dit omstreden, maar historisch gezien belangrijk stuk cultureel erfgoed, in de collectie opnemen en het van context voorzien.
Podcast over slavernij
In de huidige protesten tegen racisme hoor je de roep om meer aandacht voor de geschiedenis van het racisme in Nederland. Dat heeft namelijk diepe wortels. Ad Geerdink: “We hebben met die blik naar onze collectie gekeken en een vlog en een verdiepende podcast gemaakt over Tabo Jansz, die als zwarte man in het Westfriesland van het begin achttiende eeuw een bestaan probeerde op te bouwen. Hij was jarenlang de bediende van de Hoornse regent Adriaan van Bredehoff met wie hij samen in 1729 werd geportretteerd. De vlog en podcast gaan in op het lot van de zwarte bedienden in het Nederland van de zeventiende en achttiende eeuw. Als Westfries Museum zien we het als onze taak om de spiegel van het verleden op te houden om het heden beter te kunnen duiden.”
Foto: Benno Ellerbroek
