HOORNGIDS | Terwijl Nederland al ruim twee weken bevrijd is, is er op Texel nog een bloedige veldslag gaande. Het eiland wordt pas op 20 mei 1945 bevrijd, als laatste plek in Nederland. De restanten van de oorlog zijn nog steeds zichtbaar in de duinen en de Texelse natuur. Om 75 jaar bevrijding van Texel te vieren, heeft het Nationaal Park Duinen van Texel de verhalen van Texelaars rondom deze plekken verzameld in een tentoonstelling.
Als laatste bevrijd
Tussen 5 april en 20 mei 1945 is Texel de plek waar de laatste veldslag van de Tweede Wereldoorlog werd uitgevochten. De Georgiërs, die eerst vochten voor de Duitsers, kwamen in opstand wat leidt tot de bloedige Russenoorlog. 20 mei zal Texel pas, als laatste plek in Nederland, de bevrijding vieren. De restanten van de oorlog zijn nog steeds zichtbaar in de duinen en de Texelse natuur. Honderden bunkers liggen verspreid over het eiland, in de duinen, in zee en op het strand. Na de oorlog veranderde de functie van de bunkers. Ze werden onder andere gebruikt als woning, camping, feestlocatie, strandpaviljoen en vleermuizenschuilplaats. Door het intensief gebruik van de bunkers zijn ze een stevig onderdeel geworden van de Texelse cultuurhistorie. Ze komen nog vaak terug in verhalen van Texelaars en de bunkers bevinden zich vaak op prachtige plekken in de natuur.
Verhalen van Texelaars
Om 75 jaar bevrijding te vieren organiseert het Nationaal Park Duinen van Texel een tentoonstelling met verhalen verteld door ooggetuigen, nabestaanden en mensen die ook na de oorlog een bijzondere band met de bunkers hebben. De tentoonstelling met 16 verhalen zijn te lezen en te beluisteren rondom de bunker op de hoogste duin van Loodsmansduin. Deze bunker ligt middenin de natuur en is een van de mooiste uitzichtpunten in Nationaal Park Duinen van Texel. Jutter Paul Dekker maakt met zijn verhaal deel uit van de tentoonstelling en vindt regelmatig nog sporen van de oorlog terug in de natuur. Zo zijn dankzij hem meerdere gesneuvelde vliegeniers uit de Tweede Wereldoorlog gevonden en geïdentificeerd.
Nu al te beleven, officiële opening uitgesteld
De officiële opening zou deze week plaatsvinden maar wordt uitgesteld vanwege het coronavirus. Esther Rommel, gedeputeerde voor natuur in de provincie Noord-Holland zou aanwezig zijn op de opening: “Indrukwekkend hoe deze tentoonstelling niet alleen de feestvreugde van de bevrijding laat zien, maar ook de bittere en verdrietige kant. De toevoeging van persoonlijke verhalen is heel bijzonder.” Toch is de tentoonstelling voor de eilandbewoners al te beleven bij de Loodsmansduin en voor mensen die niet op Texel wonen online via www.npduinenvantexel.nl/bunkers.
De tentoonstelling is in kleine aantallen gratis te bezoeken bij de Loodsmansduin. Voor meer informatie kun je terecht bij Arnold van Bruggen (curator) via arnold@prospektor.nl en Sophia van Dam (communicatie Nationaal Park Duinen van Texel) via s.van.dam@ivn.nl.
Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door: Texelfonds, Stift, Provincie Noord Holland, Rabobank.
Arnold van Bruggen
Arnold van Bruggen (1979) is filmmaker en schrijver voor zijn bedrijf Prospektor. In 2010 maakte hij de film De Russenoorlog, over de bloedige nadagen van de Tweede Wereldoorlog op zijn geboorte-eiland Texel. Voor het Nationaal Park Duinen van Texel keerde hij terug naar Texel in oorlogstijd en verzamelde verhalen van ooggetuigen van de oorlog, maar ook van velen die na de oorlog met de bunkers en restanten van de oorlog in de Texelse duinen in aanraking kwamen. ”Het is niet voorstelbaar, dat die meer dan 500 bunkers in ongeveer twee jaar tijd zijn aangelegd in een oorlog die al weer snel was afgelopen. Decennia later beklimmen we die kolossen nog steeds en maken ze nog steeds indruk in het Texels landschap. Daarom juist wilde ik ook niet alleen maar oorlogsverhalen verzamelen, maar juist ook hoe er met de erfenis van die oorlog nadien werd omgegaan.”
