Er bestaat de nodige weerstand tegen gemeentelijke plannen om de populieren op de Westerdijk te kappen. Er is zelfs een heus burgerinitiatief opgestart om gezamenlijk een vuist te kunnen maken. Wethouder Simon Broersma heeft geluisterd naar de argumenten van de groep en heeft zelf nogmaals een toelichting gegeven over de reden waarom de kapplannen bestaan.
Drie mogelijkheden
Er bestaan ruwweg drie mogelijkheden: niets doen, kandelaberen of kappen. Niets doen is voor de gemeente geen optie. Mede ingegeven door de reeds hoge leeftijd van de bomen is er een groot risico voor takbreuk en vanwege de afmetingen daarvan is zelfs sprake van een verhoogd risico. Populieren buiten de openbare ruimte kunnen uiteraard probleemloos ouder worden. De populieren zijn door hun leeftijd (een populier is stokoud met 60 a 70 jaar) kaprijp en moeten op een zeker moment vervangen worden. Ze laten, mede door hittestress, snel hun takken vallen. De gemeente Hoorn geeft er dan ook de voorkeur aan om de bomen aan de Westerdijk te kappen en er andere bomen voor in de plaats te zetten.
Kandelaberen
Kandelaberen is naar het oordeel van de gemeente geen geschikte optie. Ook al omdat populieren deze verrichtingen minder goed verdragen. Kandelaberen houdt in dat alle takken worden afgezaagd tot er alleen nog een stam en takstompen overblijven. Door kandelaberen krijgt de kroon van de boom een andere (vaak lelijke en onnatuurlijke) vorm en het is onzeker of het de levensduur ten goede komt. Doordat je ernorme wonden creëert is de kans groot dat zwammen de wonden infecteren. Deze zwammen veroorzaken houtrot, wat voor veel nieuwe problemen zorgt zoals breuk.
Een voordeel van kandelaberen is dat niet alleen de boom blijft staan, maar dat het wortelstelsel en de kroon ook weer in evenwicht kunnen komen. Bovendien is er minder kans op het omkiepen van de bomen. De beeldbepalende populieren aan de Westerdijk zullen na kandelaberen weliswaar niet meer hun karakteristieke uitstraling hebben, maar ze staan er, zij het wezenlijk anders, nog wel. En dat is voor veel bewoners belangrijker dan te moeten wachten op de groei van nieuwe aanplant.
Kappen en herplanten
Door de bomen te kappen zijn de risico’s uitgesloten. Daarmee verdwijnen problemen als takbreuk, dood hout, wortelopdruk, hoge onderhoudskosten, slechte vitaliteit en in het ergste geval omvallen. De bewoners van het burgerinitiatief hebben zo hun twijfels of het wel tot herplanten gaat komen. Ook al omdat het Hoogheemraadschap bezwaren zou hebben tegen nieuwe bomen op de Westerdijk. Om die reden spraken we met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
HHNK
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier kan zich niet vinden in de geuite beweringen dat zij tegen herplant van bomen zou zijn op de Westerdijk. Het opnieuw planten van bomen zou op de plek waar de huidige populieren staan onder bepaalde voorwaarden mogelijk moeten zijn.
De te planten bomen zouden niet op de kruin (de bovenkant) of op de helling van de dijk (het talud) mogen komen. Op de Westerdijk is voor een groot deel geen sprake van een helling na de kruin. In feite loopt het geheel ietwat schuin af en is op het hoogstgelegen gedeelte een looppad aangelegd. Het is dan ook moeilijk aan te geven waar de kruin ophoudt en waar het talud ophoudt. Daar waar de huidige populieren staan zou onder bepaalde voorwaarden, na het opmaken van een zogeheten veiligheidsprofiel, herplant kunnen worden. Dat veiligheidsprofiel kent parameters als grondwaterpeil en ontgrondingskuil (het gat dat ontstaat na het wegvallen van de boom; ’standaard’ betekent dat een doorsnede van 4 meter en een diepte van 1 meter).
Veiligheid van de waterkering
Dijkbeheerders beoordelen de waterkerende functie van de dijk en willen weten hoe het ondergrondse deel van de bomen de veiligheid van de waterkering beïnvloedt. Die informatie wordt verkregen na een praktische beoordelingsmethode waarin men inzicht krijgt in eventuele risico’s voor de waterkering. Als regenwater de bodem verzadigt neemt de boom bij een windworp een groter stuk kluit mee dan normaal en ontstaat een dijkverzwakking die tot dijkdoorbraak zou kunnen leiden. Op de Westerdijk lijkt dat risico niet echt groot.
Veiligheid burger staat voorop
Afhankelijk van de soort boom die men voornemens is te planten dient te worden gekeken naar de boomkenmerken als stamdiameter, kroonvorm en scheefstand. De populier is overigens ’uit’ bij het Hoogheemraadschap. Mede vanwege beheerkosten en het gevaar van takbreuk. Afhankelijk van de locatie wordt veelal gekozen voor duurzame soorten als iepen, esdoorns, essen, eiken en lindes. Geen wilgen.
Dat dit probleem niet alleen in Hoorn speelt moge duidelijk zijn. In de Beemster bijvoorbeeld komen nog maar heel weinig populieren voor. Op de wandelroute over de dijk zijn ze allemaal weggehaald.
De gemeente Hoorn en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier zijn met elkaar in gesprek en de bewoners hebben volgens wethouder Simon Broersma zes weken de tijd om bezwaar aan te tekenen. De Westerdijk gaat er hoe dan ook anders uitzien.
