Hoe Leo Zandbergen, Aage M. en Theo Koomen zich verbonden (1)

COLUMN Qwartjes Qwartiertje

En het geschiedde in die dagen dat Theo Koomen in Gorinchem woonde. Op een veld voor zijn rietgedekte bungalow pronkte een exacte miniatuur replica daarvan bij wijze van kippenhok. Het hanenverblijf droeg de tekst: ‘Altoid skik’. De poes van huize Koomen heette Clara, roepnaam Klaar. Dat was Theo. Sinds zijn seminarie-periode gniffelend blijven steken in een fascinatie voor poepie-piessie-kutje-lulletje-neukie. Daarnaast was hij als sportverslaggever wereldberoemd in Holland.
.
We schrijven september 1976. Qwartje zat in de Gorinchemse Koomenkeuken waar Theo Westfriese tranen weende boven een beker melkwitte koffie-verkeerd, bruin doorsproet met kruimels speculaas die hij er in had losgesopt. Zojuist had hij Qwartje de Grote Woelingen onthuld waaraan hij ten prooi was geweest. Het huwelijk tussen Theo en Riet Langendijk was kinderloos gebleven. In 1964 moest Theo (toen 35 jaar) zijn vrouw vertellen dat haar zusje Jannie (toen 19 jaar) zwanger was van zijn dochter. Dat bracht ’n hoop ellende teweeg. Hun huwelijk hield, na zware stormen, stand. Theo onderhield sindsdien twee gezinnen. Hij schnabbelde zich dag en nacht drie slagen in de rondte. De buitenwereld wist van niets.
.
Een en ander verklaart Qwartje’s tussenkomst in Theo’s leven. Koomen had zich, naast zijn sportverslaggeverij, verbonden aan het Algemeen Dagblad (AD). Voor een traktement van dik twee ton per jaar zou hij dagelijks pagina 2 van die krant volkalken met Koomenaria. Dit als tegenhanger van Henk van der Meyden’s pagina ‘Privé’ in aartsrivaal De Telegraaf. Dagelijks een krantenpagina volschrijven is geen sinecure. En Theo had meer, veel meer verplichtingen. Hij trok het niet. Qwartje merkte dat, belde hem op, en werd zijn ghostwriter. Onder het getekende lachebekje van Theo verscheen het AD vervolgens elke dag met een pagina 2 waarop de wereld werd geschouwd vanuit Qwartje’s pen. De teksten gingen per post naar Theo’s huisadres. Zo kon het ook. De buitenwereld wist van niets.
.
De poes Klaar Koomen lag snorrend op die Gorinchemse keukentafel toen Theo en Qwartje kwamen te spreken over de Hoornse diender Leo Zandbergen. Deze zoon van een Sassenheimse bollenboer had zich sinds1952 als politieman even gerespecteerd als geliefd gemaakt binnen de Hoornse dreven. In 1947 solliciteerde Leo, die eigenlijk Laurens heette, bij de Haagse politie. Hij werd afgekeurd omdat-ie zich nogal fatterig aandiende in een geleende knickerbocker (pofbroek, drollenvanger). Later kwam dat alsnog goed, en liep Leo vijf jaar als klabak door de Haagse Schilderswijk. Hoe het zij: Leo had Qwartje gewezen op de mogelijkheid om een onderonsje te hebben met ‘meesterkraker’ Aage M., die in De Krententuin de laatste van zijn 38 maandjes bajes uit zat te zitten.
.
“Doen!”, sprak Theo. “Leuk voor pagina 2.”
.
Aage M. was de toen 34-jarige op Borneo geboren Aage Vening Meinesz, die begin jaren 70 landelijk furore maakte als brandkastkraker. Hij maakte daarbij gebruik van thermische lansen. Buizen, gevuld met magnesiumstaven, waar zuurstof doorheen werd geperst. Na ontsteking met een gasbrander ontstond een vlam van ruim 4.000 graden Celsius die door beton en het dikste staal heen ging. Na zorgvuldige aflegging van en voorbereiding aan het te betreden kluisadres - zoals de vervaardiging van kienen oftewel valse sleutels - liet hij zich met z’n kompanen de Prof, de Rat, en de Poes een Paas-, Pinkster- of Kerst-weekend insluiten in een  poenpand en ging rustig aan de slag. De grootste klapper betrof de Nederlandse Middenstands Bank te Helmond (750.000 gulden). Aan de particuliere kluisjes kwamen de heren door tijdnood niet meer toe, wat zeer helaas was. Uit de kluis van V&D in Leeuwarden collecteerden de mannen twee ton. Ze sliepen riant op de beddenafdeling, aten zalm en kreeft uit de food-afdeling, staken zich in het nieuw op de kledingafdeling en trokken uit de tassenwand de duurste koffers voor alle bankbiljetten en muntgeld. Want ja: ze waren er nu tòch. Na elke klus lieten ze het katvrij gekochte gereedschap achter, en legden afluisterapparatuur in de kluisruimte aan. Konden ze nog eens terugkomen als er weer ’n kluit ruggen in lag.
.
Eenmaal verraden en veroordeeld, ontsnapte Aage middels zelf gemaakte mini-snijbrandertjes uit de Leeuwarder gevangenis De Blokhuispoort. In de contrôleruimte van de cipiers werd later - in een leeg sigarettenboxje achter ’n koelkast - het zendertje  van een babyfoon gevonden waarmee de meesterkraker hen afluisterde. Aage dook onder in de flat van Helma Vervat, een Rijswijkse politieagente die verliefd op hem was geworden.  Na vijf maanden werd de uitbrekende inbreker weer aangehouden en zat de rest van zijn straf uit tot aan het laatste traject in de half-open gevangenis op het Hoornse Oostereiland. Overdag werken, ’s avonds weer melden. En waar had Justitie de brandkastkraker tewerk gesteld? Op Hoorn’80, bij een fabriek van brandvrije kasten. (Een masochistisch trekje van justitiële reïntegratie-gekkies. Zo werd Johan Verhoek, alias ‘De Hakkelaar’, in het afrondend gewenningstraject van zijn detentie tewerk gesteld als koerier van strafdossiers tussen verschillende gerechtshoven. En de Hoornse Tijl Uilenspiegel, Jan Spel, werd in de nadagen van een getralied logeerpartijtje  aan het vloerzwabberen gezet in de gelagkamer van zijn schoonfamilie, café De Volendammer. )
.
Goed. Leo Zandbergen wist dat Aage M. elke dinsdagavond mocht spetteren in het overdekte zwembad aan de Vredehofstraat. Zodoende wist Qwartje dat ook, en die werd daar opeens zeer zwemlustig van. Leo wist eveneens dat Aage maandagmorgen 27 september als vrij man het Oostereiland zou verlaten. Snelheid was geboden. De mannen spraken af om dinsdagvond 21 september 1976 naar het zwembad te fietsen. Zonder zwembroek.  Aage M. zat er al, omringd door wat vakbroeders. Leo en Qwartje stelden zich netjes voor, schoven aan, en bestelden wat nattigheid. Er ontspon zich een uiterst gezellige alsmede leerzame kout, waarbij Zandbergen het tòch weer niet kon laten om de wout uit te hangen. “Aage: nu heb je zo’n 40 kluizen gekraakt, en er is nog dik 1,5 miljoen gulden zoek. Wat ga je daar straks mee doen?” Aage M. ging er eens goed voor zitten, en legde Leo omstandig uit wat een langdurig bajesverblijf met je geheugen kan aanrichten. Een ernstig college, dat er op neerkwam dat z’n herinnering was ingekookt tot ’n onfeitelijk, troebel drabje. “Heb ik 40 kluizen gekraakt? Ikke!? Jij zegt het.”
.

Lees deel 2 en andere COLUMNS in Qwartjes Qwartiertje:

http://www.hoorngids.nl/nw-7951-2/nieuws/qwartje