Waterschap heeft lak aan de burger

COLUMN

HOORN – Het nieuwe onderkomen van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (verder Waterschap te noemen) heeft voor aardig wat commotie gezorgd. De 45 miljoen euro die het kantoor in Heerhugowaard kost zou volgens de dijkbewakers niet alleen een verantwoorde investering zijn, maar zichzelf ook nog eens terugverdienen. De burger neemt dat echter niet zomaar aan en denkt alleen maar: “Had dit niet goedkoper gekund van onze centen?”

Waterschappen kennen een lange geschiedenis van ‘veel geld uitgeven’. De bestuurders zaten eeuwenlang te vergaderen in de mooiste gebouwen met de meest luxe interieurs. De oude Waterschapspanden in o.a. Edam en Hoorn (zie foto’s) spreken voor zich. Ook het enkele jaren (!) geleden (en al niet meer ‘passende’) nieuw gebouwde kantoor aan de Willemsweg was bepaald geen goedkoop pandje. Zelfs medewerkers van het Waterschap hebben zich in het recente verleden verbaasd over kostbare zaken die bij verbouwingen en aanpassingen makkelijk werden weggegooid en vervangen.

Vriendenclubjes
Geld was nooit een probleem bij het Waterschap: er kwam immers altijd voldoende (belasting)geld binnen. En men kon/kan zich altijd verschuilen achter het ‘democratische’ karakter van de schappen. Dat jaren(eeuwen)lang vooral agrariers de grootste vinger in de pap hadden en vriendenclubjes het bestuur vormden, wordt vaak maar vergeten. De recente aanpassingen in de Waterschap-structuren hebben vooralsnog niet gezorgd voor een echt open en democratische organisatie. En de burger voelt zich nog lang niet serieus genomen door de Dijkgraaf en z’n medewerkers: Tijdens de laatste verkiezingen bedroeg de opkomst slechts 24 % (gemiddelde opkomst in Nederland).

Opkomst 19,63 %
Het Hoogheemraadschap in onze regio haalde maar liefst een opkomst van 19,63 %… Terwijl u voor deze verkiezingen niet eens de deur uit hoefde, maar schriftelijk kon stemmen met het naar u toegestuurde biljet. Nee, ons Waterschap heeft een groot draagvlak. Misschien had de Dijkgraaf enkele dagen voor de laatste verkiezingen (in 2008) moeten melden dat hij en de zijnen een kantoortje van 45 miljoen lieten bouwen. Zou de opkomst volgens mij een stuk hoger zijn geweest. Of juist niet, want veel vertrouwen hebben we niet meer in dit soort instanties. En ondertussen verdient in ieder geval de Dijkgraaf boven de Balkenende-norm.

Dijkverzwaring lastige klus
Het Waterschap heeft niet alleen last van het ‘smijten-met-ons-geld’-imago. Ook lukt het de organisatie niet om goede afspraken met aannemers te maken om een project als de dijkverzwaring op een correcte wijze binnen een normale termijn te klaren. Het verhogen van de dijken duurt nu langer dan de aanleg ervan eeuwen geleden… En ondertussen is het wachten op het eerste slachtoffer: Dagelijks fietsen fietsers over de Willemsweg en Provinciale Weg omdat de dijk en het er naast gelegen fietspad al zo’n twee jaar onbruikbaar zijn omdat het Waterschap ‘werkt’. Eind 2008 berichtte het waterschap: “Vanaf 7 januari (2009) tot de zomer moeten de (brom)fietsers op de Willemsweg in Hoorn een kleine omweg maken. Vanwege de dijkversterking moet een aantal kabels en leidingen verlegd worden. Aangezien die onder het fietspad liggen, moet het hele fietspad opengebroken worden en kan het tijdelijk niet worden gebruikt.” Met een beetje geluk is het fietspad in 2013 weer toegankelijk, schat ik.

Opendijkje
Na alle commotie zal door de voorlichters wel weer iets leuks bedacht worden (flyertje, opendagje, website, opendijkje, etc.) om vooral te benadrukken dat we dankbaar moeten zijn dat al die Waterschappers zorgen dat we droge voeten enzo hebben, maar dat is zoiets als ‘als het kalf verdronken is, dempen men de put”…

Efficiencyvoordeel
Nog even terug naar het Pand van 45 miljoen dat in Heerhugowaard is verrezen. In 2006 meldde de voorlichters van het Waterschap nog dit: “Het hoogheemraadschap gaat een nieuw kantoor bouwen voor 450 medewerkers in Alkmaar. Dat heeft het Algemeen bestuur besloten. Uit onderzoek is gebleken dat vestiging in Alkmaar het meeste voordeel oplevert. Het nieuwe gebouw moet eind 2009 gereed zijn.”  En: “Werken op één locatie levert de organisatie een flink efficiencyvoordeel op. Alkmaar heeft de voorkeur gekregen op basis van een lijst met criteria.” Deze criteria bleken zeer flexibel: Na het uitspelen van verschillende gemeentes koos het rijke Schap voor de goedkoopste grond in Heerhugowaard waar men voor een symbolisch bedrag per m2 de Dijkgraaf c.s. graag wilde hebben.

Blabla
Anno 2010 probeert het Waterschap ons nog steeds wijs te maken dat het nieuwe gebouw op termijn geld oplevert. Enkele werknemers van het schap plaatsen waarschijnlijk wel weer reacties op deze Column. Alle kritiek is onterecht, de media voeren een hetze, het is allemaal zeer verantwoord, goed voor milieu en waterhuishouding, blabla…

Achterhaald
De werkzaamheden die waterschappen verrichten zijn belangrijk. De meeste mensen die er werken doen hun best om ons van droge voeten e.d. te voorzien, maar het instituut Waterschap, of Hoogheemraadschap zoals ze zich nu noemen, is achterhaald. De provincie stoot, terecht, enkele taken af en kan het besturen van het schap er wel bijdoen. Dan pas wordt het echt goedkoper en geloofwaardiger.

Hans Stuijfbergen

PS: Is dat onderkomen in Heerhugowaard eigenlijk wel ruim genoeg? Ik zou als Waterschap geen risico nemen… Dijkgraaf, er staat in Opmeer nog een aardig optrekje, lijkt op een museumpje. Oh, te weinig uitstraling, natuurlijk.