Gestolen uit Westfries Museum

Hoorn haalt weer de landelijke pers... Helaas ook deze keer met negatief nieuws.

Hier een artikel uit de VolkskranT:

Schrik zit er goed in bij regionale musea

Een goede alarminstallatie werd toch gekraakt, stelt het Westfries Museum. Onmogelijk, meent een expert. Andere musea houden hun hart vast na de grote roof in Hoorn.

’Het lijkt erop dat kunstrovers er weer een kunstje hebben bijgeleerd’, verzucht Ruud Spruijt, directeur van het Westfries Museum in Hoorn, waar zondagnacht het hart van de collectie is gestolen.
Het Westfries heeft een moderne alarminstallatie die ook reageert op bewegingen binnen in het museum. Toch konden de rovers schilderijen uit de lijsten halen en deuren en vitrinekasten inslaan zonder dat het alarm is afgegaan. Zolang er bezoekers in het museum rondlopen, staat het bewegingsalarm uiteraard uit. Na sluiting wordt het ’van binnen naar buiten’ aangezet. Spruijt: ’De voorlopige conclusie van de leveranciers is dat de dieven het systeem vóór het moment van inschakeling hebben weten te manipuleren.’

Ton Cremers, oud-beveiligingsexpert van het Rijksmuseum en tegenwoordig actief met zijn eigen bedrijf Museum Security Network, gelooft vooralsnog niet in nieuwe kunstjes. ’Alarminstallaties zíjn eenvoudigweg niet te manipuleren. Iedere poging daartoe heeft als gevolg dat het alarm afgaat.’


Hij houdt het voorlopig op een simpele lacune in de beveiliging van het Westfries Museum. ’Wat daar zondagnacht is gebeurd, was in bijvoorbeeld Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam niet mogelijk geweest.’ Maar daarnaast bevestigt hij wat ook andere deskundigen benadrukken: regionale musea zoals het Westfries zijn in Nederland doorgaans net zo goed beveiligd als bijvoorbeeld het Rijksmuseum.

Toch is directeur Herman Aarts van het Stedelijk Museum Zwolle flink geschrokken. ’Zolang niet bekend is hoe dit heeft kunnen gebeuren, maak ik mij toch zorgen om mijn eigen museum.’ Ook bij andere regionale musea zit de schrik er goed in. Museumdirecteuren durven zich niet uit te laten over hun beveiligingssysteem, maar ze gaan ervan uit dat hun werken voldoende beveiligd zijn.

Bij die constatering mag het echter niet blijven, vindt Cremers. ’Anderhalve dag na de diefstal heeft het Westfries Museum pas drie afbeeldingen van de in totaal 23 gestolen schilderijen op zijn website staan. Dat gaat veel te traag.’ Snelle en liefst wereldwijde verspreiding van informatie over gestolen kunstvoorwerpen, inclusief afbeeldingen, is van cruciaal belang.

Sommige rovers verkopen gestolen werken bliksemsnel via een aantal tussenpersonen door. De keten eindigt bij een bonafide koper, die bij ontdekking alleen bij goede trouw recht heeft op vergoeding. Unidroit, een organisatie in Rome die zich beijvert voor internationale uniformering van het privaatrecht, stelt als eis voor die goede trouw onder meer dat de koper databases van gestolen kunst heeft geraadpleegd. Nederland heeft die bepalingen om principiële juridische redenen nooit overgenomen.

Totdat dat wel gebeurt, geldt het Nederlandse recht: diefstal verjaart na twintig jaar. Veel rovers verkopen gestolen kunst straffeloos na afloop van die termijn - als oudedagsvoorziening bijvoorbeeld. Of verhandelen ze uitsluitend binnen het criminele circuit.

Worden de werken wel ’bovengronds’ verhandeld, dan zijn ze te traceren via databases van gestolen kunst, die meestal worden bijgehouden door de politie. De grootste, met 500 duizend objecten, en een van de best georganiseerde is die van de Carabinieri in Rome. Ook de Britse, Franse en Amerikaanse politie hebben goede databases. De enige echt internationale is het private Art Loss Register (120 duizend objecten).

De Nederlandse Museumvereniging en het Korps Landelijke Politiediensten willen nog dit jaar een Nationale Ergoed Incidentendatabase in het leven roepen. Art Loss Register is van dit initiatief niet op de hoogte. ’Wel grappig’, zegt een woordvoerster. ’Nederland had een uitstekende database. Bij de speciale kunstpolitie, maar die is opgeheven. Die database is toen naar ons gegaan, en wij houden hem sindsdien up to date.’