Hoorn moet miljoenen extra bezuinigen

Bovenop de al in 2003 ingezette bezuinigingsoperatie die tot en met 2007 2,5 miljoen euro moest opleveren, moet de gemeente Hoorn de komende jaren voor miljoenen extra bezuinigen. Op basis van de nu beschikbare gegevens gaat de gemeente er van uit dat er in 2004 1,3 miljoen extra moet worden bezuinigd, in 2005 2,3 miljoen extra en in 2006 eveneens ruim 2 miljoen. Ook de jaren erna geven, als er niets gebeurt, nu al grote tekorten te zien. Het wachten is nog op een brief van het Rijk over de algemene uitkering die de gemeenten ontvangen.
Niet eerder in de afgelopen tien jaar was de situatie zo zorgelijk en niet eerder moest er in het lopende begrotingsjaar zo omvangrijk worden bezuinigd. Dit blijkt uit de voorjaarsnota 2004. Gezien de alarmerende situatie – ook voor de langere termijn - is het volgens burgemeester en wethouders onontkoombaar dat bepaalde gemeentelijke taken geheel of gedeeltelijk worden geschrapt. B.en W. willen met onmiddellijke ingang een vacaturestop.



De gemeenteraad zal eind deze maand in zijn vergadering moeten aangeven wat voor burgemeester en wethouders de spelregels zijn bij het sluitend maken van de begroting voor 2005 en de jaren erna. Daarbij zullen volgens wethouder J. van Es van Financiën soms pijnlijke politieke keuzes moeten worden gemaakt. Hoe hoog moet de algemene reserve zijn? Welke reserves zijn wel en niet nodig? Mogen de belastingtarieven meer dan trendmatig omhoog? Mogen er nieuwe belastingen worden ingevoerd? Welke taken kan en mag de gemeente afstoten? Mag er in de bestaande stad meer en hoger worden gebouwd, zodat extra inkomsten kunnen worden verkregen? Kunnen er zaken worden uitgesteld? En waarop mag per se niet worden bezuinigd?
Over dat soort vragen zullen de raadsleden zich de komende weken in commissieverband moeten uitspreken, waarna op 29 juni de raad definitief besluit over de voorstellen uit de voorjaarsnota. Het resultaat van die discussie zal worden gebruikt voor de begroting 2005.

Experiment
Op initiatief van de gemeenteraad leggen burgemeester en wethouders aan elke raadscommissie een aantal vragen en dilemma’s voor waarover zij met de raadsleden in discussie willen gaan. Daarmee vindt het politieke debat volop plaats in de commissies en kan “de diepte” worden ingegaan.
Juist nu de financiële situatie zeer zorgelijk is, komt het aan op het maken van keuzes. Dan gaat het bijvoorbeeld om het wel of niet benutten van mogelijkheden om extra inkomsten binnen te halen, of over de vraag waar en hoe er wordt gesneden in de uitgaven.

Belastingen en tarieven
Zo krijgt de commissie Bestuur en Middelen van wethouder Van Es de vraag voorgelegd of de OZB meer dan trendmatig omhoog mag en of het rioolrecht mag stijgen. Ook wordt aan orde gesteld of er precariorecht (belasting op buizen, kabels en leidingen) mag worden ingevoerd. In andere commissies staan de haven-, markt- en parkeertarieven ter discussie.

Taken schrappen
Als het gaat om de uitgaven moeten de commissies zich uitspreken over de vraag of de ambtelijke organisatie kan afslanken door een aantal taken geheel of gedeeltelijk te schrappen en welke dat dan moeten zijn. Zo zal in de commissie Welzijn en Volksgezondheid onder andere van gedachten worden gewisseld over privatisering van gemeentelijke sportaccommodaties, de rol van het sportopbouwwerk (wel of geen gemeentelijke taak?) en de rol van de gemeente bij bijvoorbeeld kinderboerderijen en de stadsspeeltuin.

Meer bouwen en faseren
In de commissie Stadsontwikkeling en Leefomgeving komt onder andere de vraag aan de orde of er meer en hoger in de bestaande stad kan worden gebouwd, bijvoorbeeld in het Stationsgebied. Daarmee zou de gemeente extra inkomsten binnen kunnen krijgen.
De commissie moet zich bovendien uitspreken over de vraag welke normen worden gehanteerd voor het wegenonderhoud en bij herinrichting. Voor de plannen in het kader van Hoorn Kerngezond wordt gedacht aan het uitsmeren van de uitvoering ervan over een langere periode.

Korten op subsidies
Een belangrijke oorzaak van de financiële zorgen van de gemeente is de korting die het Rijk doorvoert op de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Die uitkering is goed voor zo’n 30 procent van de totale inkomsten van de gemeente. Daarnaast krijgt de gemeente onder andere rijksbijdragen voor onderwijs en de bijstand. De uitgaven van alle ministeries worden door het kabinet bevroren en de verwachting is dat de gemeente daardoor eveneens minder geld zal krijgen.
Nu de gemeente de nul-lijn krijgt opgelegd van het Rijk, stelt het college voor dat zowel de eigen ambtelijke organisatie als ook de instellingen die door de gemeenten worden gesubsidieerd vergelijkbaar worden gekort op de subsidies die ze krijgen.