Lees hier het commentaar van de historici:
Onvoldoendes voor directeuren Nationaal Historisch Museum
Erik Schilp en Valentijn Byvanck zijn benoemd tot directeuren van het Nationaal Historisch Museum. Wat kunt u van hen verwachten? Historisch Nieuwsblad onderwierp hun huidige musea – het Zuiderzeemuseum en het Zeeuws Museum – aan de Museumtest.
Hieronder leest u de onthutsende resultaten.
De Museumtest is een door Historisch Nieuwsblad ontwikkelde methode om historische musea te keuren. De test onderzoekt drie aspecten. Wordt u door de musea als een vorst onthaald? Is de presentatie verzorgd? En krijgt u er een inhoudelijk sterk, leerzaam en onderhoudend verhaal voorgeschoteld? Voor elk onderdeel krijgen de musea een cijfer. Aan het totaalcijfer kunt u zien, of een museum uw bezoek waard is.
Zuiderzeemuseum: 4
Het Zuiderzeemuseum is het domein van Erik Schilp. Het bestaat uit twee onderdelen: een Buitenmuseum vol oude (vissers)huisjes en oude ambachten, en een Binnenmuseum, waar vooral kunst en design te zien is. Wie alles wil zien, is uren kwijt. Veel bezoekers komen niet aan het Binnenmuseum toe.
De website ziet er mooi uit. We moeten wel erg veel moeite doen om achter de zomerroute naar het museum te komen. Twee weken voor de wintersluiting – dan is het Buitenmuseum alleen een wandelpark – is die informatie al bijna geheel van de website verdwenen. Ook de folders bieden weinig informatie, ze gaan vooral over de jubileummanifestatie van het museum. Rolstoelers hebben het goed in het Zuiderzeemuseum: Begeleiders van minder valide bezoekers mogen gratis naar binnen.
Het Zuiderzeemuseum heeft wel vier verschillende eetgelegenheden. Helaas is de cappuccino à 2 euro ondrinkbaar. De museumwinkel in het Buitenmuseum biedt ouderwets speelgoed, veel Delfts blauw en leuke cadeautjes. Eraan vast zit een boekwinkeltje, met veel boeken voor kinderen en wat werk over de Zuiderzee en de Nederlandse geschiedenis. Dan zijn er nog een bakkerij met ouderwets gebak, een apotheek, een palingroker en een borstelmaker. De winkel in het Binnenmuseum vormt een schril contrast; daar glimt het cleane design ons tegemoet.
Aan zitjes en wc’s is ook geen gebrek. Wel hebben we in het invalidentoilet de indruk dat anderen naar binnen kunnen kijken. Het Binnenmuseum is een doolhof. We lopen het hele gebouw door om de tijdelijke tentoonstelling te vinden – met de aanwijzing van de portier komen we opnieuw terecht bij de wc’s. Verder zijn de medewerkers in het Zuiderzeemuseum, waaronder veel vrijwilligers, behulpzaam en vriendelijk. In het verleden dreef het Buitenmuseum op de museumtolken, die met live palingroken en netten boeten de oude panden tot leven brachten. Daarvan zijn er nog steeds een aantal actief, en zij vertellen ons graag over de manier waarop de mensen rond 1900 leefden.
Evenementen en tijdelijke tentoonstellingen organiseert het Zuiderzeemuseum volop. Er zijn vertelbrunches en eind november verandert het Buitenmuseum in Pietendorp. De tijdelijke tentoonstellingen in het Binnenmuseum gaan echter vooral over Kunst.
Al met al scoort het museum een 5,5 voor publieksvriendelijkheid Hier tekent zich de scheiding al af tussen een gekoesterd Binnenmuseum, waar alles glimt en veel geld wordt uitgegeven, en een verwaarloosd Buitenmuseum, dat nog gedoogd wordt omdat het nou eenmaal bezoekers trekt, maar waar directeur Schilp – krijgen wij de indruk – ver boven staat.
Dat wordt nog duidelijker als we kijken naar de presentatie. In het Buitenmuseum staan de vissershuisjes er verwaarloosd bij. De dakgoten hangen vol spinnenwebben, de verf bladdert van de muren en het kinderspeelgoed – hoepels, springtouwen en diabolo’s waar onze kinderen blij op afrennen – is kapot. Niks geen schoongeschrobde Hollandse straatjes. In lege huisjes hangen kale peertjes aan een snoer.
Dan stuiten we op een huisje dat wel is ingericht: van boven tot onder zijn de muren geairbrusht met ‘Delfts blauwe’ voorstellingen van molens, tulpen én een dame in bikini. In een ander huisje hangen koptelefoons waaruit ondefinieerbare herrie schalt. We snappen er niks van: wat heeft dit met de geschiedenis van de Zuiderzee te maken?
In het Binnenmuseum staan echte tentoonstellingen. De expositie Schatten van het Zuiderzeemuseum toont zo’n twintig beschilderde sleeën op een groot houten platform naast elkaar, of tien spanen dozen, vijf zilveren tasjes, honderd ansichtkaarten, acht stoven, enzovoorts. Het gaat hier om overeenkomsten in vorm, niet in inhoud. Aan de objecten hangen artistiekerig bruine kaartjes aan sisaltouwtjes, met daarop depotbeschrijvingen – maar geen historische context. Ook wordt er haute couture getoond: recente outfits van ontwerper Francisco van Benthum, geïnspireerd op oude klederdrachten, nu wel naast oude visserskostuums.
Conclusie: het Buitenmuseum biedt veel historische informatie, maar is vervallen en achterhaald; het Binnenmuseum glimt, maar heeft niets te zeggen. Daarom krijgt het Zuiderzeemuseum voor het onderdeel presentatie een 5.
Schilps keuze voor kunst gaat ten koste van het verhaal dat het Zuiderzeemuseum zou moeten vertellen: dat van de Zuiderzee en haar geschiedenis. In het Binnenmuseum worden we totaal aan ons lot overgelaten als het erom gaat verbanden te leggen tussen de getoonde kunstvoorwerpen en het verleden. Schilp noemt dit ‘laagdrempelig’, maar het is juist vreselijk elitair. Postmoderne onzin waar we niets wijzer van worden.
Director’s Cut, de kleine expositie met Schilps visie op het museum, licht een tipje van de sluier op: Schilp houdt helemaal niet van geschiedenis. ‘Wie alleen over het verleden praat gaat snel vervelen,’ zo lezen we op een van de panelen. En ook: ‘Het verleden moet zich bescheiden opstellen.’
Het verhaal dat het Buitenmuseum vertelt is wél nog steeds de moeite waard. Maar door de verwaarlozing komt het niet goed meer tot zijn recht. De informatiebordjes zijn sterk verouderd en niet iedereen heeft zin om met de museumtolken te praten. Al het geld dat Schilp nu uitgeeft aan kunst, zou hij beter kunnen besteden aan onderhoud en modernisering van het Buitenmuseum. Nu verdient zijn Zuiderzeemuseum voor het onderdeel verhaal slechts een 3. Dat brengt de einduitslag op een armzalige 4.
Wie ook het commentaar op het Zeeuws Museum wil lezen is de onderstaande link:
http://www.historischnieuwsblad.nl/00/hn/nl/156/nieuws/12280/Onvoldoendes_voor_directeuren_Nationaal
