Vertrouwensdemocratie

Is de Hoornse democratie in gevaar? Ja, natuurlijk. Wie de berichtgeving via alle media, inclusief en vooral de socials, een beetje volgde weet dat het vertrouwen in onze overheid en daardoor ook het vertrouwen in de politiek in de afgelopen jaren is gedaald. Ook in Hoorn is dat het geval, ga daar maar rustig van uit.

Wie zoekt naar de oorzaken kan factoren tegenkomen als: te hoge verwachtingen van burgers, het vervagen van beginselen in de politiek en de rol van de media, die meer cliënten trachten te werven met sensationele berichtgeving. Tijdens de verkiezingen worden de kiezers mooiere vooruitzichten voor een veel betere aanpak van problemen voorgespiegeld dan haalbaar is. Dat gebeurt door meer politieke groeperingen dan een gemiddelde Nederlander uit het hoofd kan opsommen. In Hoorn hebben we op dit moment twaalf partijtjes die naar de gunsten dingen en probeer ze allemaal maar eens op te noemen, wanneer je daar niet beroepshalve of als vreemde hobby mee bezig bent.

Ik weet niet of je mij kunt rekenen tot een adept van een hijgerig medium. In hoeverre ben ik aanjager van wantrouwen in ons gemeentebestuur? Zeker, ik neem af en toe Hoornse gemeenteraadsleden de maat, maar ik hoop tegelijkertijd dat ik mijn vertrouwen in de goede wil van de Hoornse gekozenen niet ongenoemd houd. Wantrouwen in de politici is niet alleen de schuld van enkele vreemde escapades van politici. Het is ook de houding van de bevolking, die pas tevreden kan zijn over het stadsbestuur, wanneer dat in hun voordeel werkt. Ook voor de burgerij geldt in te grote mate dat beginselen zijn ingewisseld voor eigenbelang. Politici hebben pas succes wanneer ze geschoold zijn in cliëntelisme voor de kiezer die consumentistisch is geworden.

Mensen die dieper nadenken over het versterken van de democratie en het herwinnen van vertrouwen noemen drie zaken die onze politici moeten laten zien: bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid. Ik durf je te verzekeren dat bij de meeste van de Hoornse politici deze zaken aanwezig zijn. Of dat altijd en in voldoende mate bij de burgerij overkomt betwijfel ik. Natuurlijk zijn er domme acties aan te wijzen door ons stadsbestuur en hier en daar wordt dat met enige gretigheid breed uitgevent. Ook zijn partijtjes menigmaal bezig hun handen in onschuld te wassen en dit pilatisme werkt ook niet vertrouwenwekkend.

Soms zijn de politici zelf bezig om het wantrouwen aan te wakkeren. Ik wil het nog even niet hebben over de vraag of het altijd terecht is. Neem het Hoornse besluit dat door een krappe meerderheid van de raad is aangenomen, om aan de vloed van vragen die fracties tussen de bedrijven door stellen aan het college en dus aan het ambtenarenapparaat enige beperkingen op te leggen. Het is van het grootste belang dat de vrijheid om vragen te stellen overeind blijft, maar er is onlangs iets afgesproken over die vragen: ‘Artikel 36 van het Reglement van Orde van de Raad 2023 wordt als volgt gewijzigd: - Aan het einde van het eerste lid wordt toegevoegd: “De vragen dienen kort en duidelijk geformuleerd te zijn. Tevens moet elke volzin vragend gesteld worden.”

Dit werd voornamelijk ingegeven door de vrees dat het aantal vragen en opmerkingen een ontzettend grote werkdruk oplevert voor de ambtenaren, zodat die minder toe komen aan ander bestuurlijk werk. Dat nu een aantal tegenstemmende partijen meent dat hierdoor de democratie in gevaar komt is enigszins te begrijpen. Onze democratie werkt nu eenmaal op basis van open informatie-uitwisseling. Er wordt nu gepoogd om het raadsbesluit terug te draaien en hoewel het provinciale bestuur ook die mening lijkt toegedaan, is het afwachten of de minister dit ook ziet als een democratiebedreiging. Het feit dat het beantwoorden van de vragen heel veel en wellicht veel te veel tijd, energie en dus geld gaat kosten kan heel terecht leiden tot afspraken over de manier en hoeveelheid van vragen stellen.

Het is een balans die verstoord kan worden. Ik wil niet verwijzen naar het gezegde dat één dwaas meer vragen kan stellen dan tien wijzen kunnen beantwoorden, maar er zijn fracties die hun bestaansrecht willen aantonen door het stellen van zoveel mogelijk vragen. Neem van mij aan dat er in Hoorn nog veel meer problematiek bestaat waarover nog geen artikel 36-vragen zijn gesteld. Het is namelijk een illusie ervan uit te gaan dat een lokale, provinciale en landelijke overheid in staat is met bestuurlijke maatregelen alle problemen op te lossen.

De Hoornse politiek doet zijn of haar best om alles zo goed als mogelijk te regelen. Daar mag je gerust een beetje op vertrouwen.

De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. HoornRadio/HoornGids is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom, onafhankelijk en ongebonden.